Hayr ve Şer Allah'tan

Müslümanların genelde çok sık tekrarladıkları bir deyimdir Hayır ve Şer Allah’tan. Genelde bir çoğumuz bu deyimin nereden geldiğini ve neden böyle dendiğini bilmeyiz ama kimi ağız alışkanlığından, kimi inancından böyle der.

Bu deyim Kuran’ın Yunus suresinin 11. ayetinden gelir.

11. Eğer Allah insanlara, hayrı çarçabuk istedikleri gibi şerri de acele verseydi, elbette onların ecelleri bitirilmiş olurdu. Fakat bize kavuşmayı beklemeyenleri biz, azgınlıkları içinde bocalar bir halde (kendi başlarına) bırakırız.

Aynı şekilde Nisa suresinde benzer ifadeler yer alır.

4Nisa / 78. Nerede olursanız olun ölüm size ulaşır; sarp ve sağlam kalelerde olsanız bile! Kendilerine bir iyilik dokunsa "Bu Allah'tan" derler; başlarına bir kötülük gelince de "Bu senden" derler. "Hepsi Allah'tandır"" de. Bu adamlara ne oluyor ki bir türlü laf anlamıyorlar!
Ayetteki ifadeler de oldukça ilgi çekicidir. Allah, Bu adamlara ne oluyor ki bir türlü laf anlamıyorlar! demektedir.

İnsanlara gelen iyilik ve kötülük Allah’tan olurken, Muhammed’e gelen kötülük ise ayrıcalığı olduğu için, Allah’tan değil onun kendi nefsindendir.
Nisa / 79. Sana gelen iyilik Allah'tandır. Başına gelen kötülük ise nefsindendir. Seni insanlara elçi gönderdik; şahit olarak da Allah yeter.

İsra suresi 11. ayette ise, hayrı ve şerri isteyen insandır.
İnsan hayrı istediği kadar şerri de ister. İnsan pek acelecidir!

Bakara 286’da ise hayır ve şer İnsanın kendisinden geliyor durumundadır.
Allah her şahsı, ancak gücünün yettiği ölçüde mükellef kılar. Herkesin kazandığı (hayır) kendine, yapacağı (şer) de kendinedir. Rabbimiz! Unutursak veya hataya düşersek bizi sorumlu tutma. Ey Rabbimiz! Bizden öncekilere yüklediğin gibi bize de ağır bir yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediği işler de yükleme! Bizi affet! Bizi bağışla! Bize acı! Sen bizim mevlâmızsın. Kâfirler topluluğuna karşı bize yardım et!

Zilzal suresinde ise, hayır ve şer gene insan tarafından yapılmış ve işlenmiştir.
7. Kim zerre miktarı hayır yapmışsa onu görür.
8. Kim de zerre miktarı şer işlemişse onu görür.

Ve bu hayır ve şer bir imtahan vasıtasıdır.
Enbiya / 35. Her canlı, ölümü tadar. Bir deneme olarak sizi hayırla da, şerle de imtihan ederiz. Ve siz, ancak bize döndürüleceksiniz.

Allah ise dilediğine hidayet vermektedir.
Kasas/56. (Resûlüm!) Sen sevdiğini hidayete erdiremezsin; bilakis, Allah dilediğine hidayet verir ve hidayete girecek olanları en iyi O bilir.

Bütün bu ayetleri birleştirdiğimizde, hayır ve şerrin Allah’tan verilirken insanın her ikisini de hak ettiği şekilde aldığı manası çıkabilir. Ancak, Hidid suresine baktığımızda, bu verilen şerrin de, hayırın da aslında Allah’ın kitabında yazılı olduğudur. İnsana Allah tarafından verilen şer, Allah’ın kitabında önceden yazılı olduğuna göre, bu durum karşısında insanın Allah’ın yazdıklarını değiştirmeye de gücü yetmeyeceğine göre zaten yapabileceği bir şey kalmamaktadır.
Hadid / 22 Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah'a göre kolaydır.

Hernekadar,  Allah’ın, insan karşısındaki bu tutumunu anlamak zorsa da, sonuç olarak yazılan yazılmıştır.
Konu ile ilgili olarak bakınız Allah’ın Saptırdığı İnsan.

ÇAna Sayfa